\documentclass[dutch, a4paper, twocolumn]{article} \usepackage{babel} \usepackage{hyperref} \usepackage{amsmath} \usepackage{csquotes} \usepackage{microtype} \usepackage{enumitem} \usepackage{listings} \usepackage[noabbrev]{cleveref} \usepackage[ backend=biber, bibencoding=utf8, ]{biblatex} \usepackage{tikz} \usetikzlibrary{patterns} \lstset{ numbers=left, numberstyle=\tiny, numbersep=10pt, basicstyle=\ttfamily, } \addbibresource{refs.bib} \setdescription{ labelwidth=3ex } \DeclareMathOperator{\clamp}{clamp} \title{Exacte berekening van het gedeelde oppervlak van een cirkel en een rechthoek} \author{Loek Le Blansch} \date{\today} \begin{document} \maketitle \begin{abstract} Dit document beschrijft een functie waarmee het gedeelde oppervlak van een willekeurige cirkel met een willekeurige rechthoek exact berekend kan worden. Een interactief voorbeeld is beschikbaar op Desmos \autocite{circrect2}, en een voorbeeldimplementatie van de complete formule in de programmeertaal Python is beschikbaar in de bijlage van dit document (bijlage \ref{attach:python-impl}). \end{abstract} \section{Definities} De volgende variabelen (met uitzondering van functieparameters) worden gebruikt in de berekeningen. Deze variabelen zijn weergegeven in een diagram in \cref{fig:context}. \begin{description} \item[$a$] (de cirkel) \begin{description} \item[$a_r$] (de straal van cirkel $a$) \end{description} \item[$bc$] (de rechthoek) \item[$b$] (\'e\'en hoekpunt van de rechthoek $bc$) \begin{description} \item[$b_x, b_y$] (de co\"ordinaten van punt $b$) \end{description} \item[$c$] (tegenovergestelde hoekpunt van $b$ in rechthoek $bc$) \begin{description} \item[$c_x, c_y$] (de co\"ordinaten van punt $c$) \end{description} \item[$o$] (het gedeelde oppervlak van $a$ en $bc$) \end{description} \begin{figure} \centering \begin{tikzpicture}[scale=1.25] % draw area \clip(-2.5,-0.5) rectangle (3.5,3.5); % axes \draw[->] (-3,0) -- (3,0) node[right]{$x$}; \draw[->] (0,-3) -- (0,3) node[above]{$y$}; % labeled points % \node(-0.707,0.707) {$a_r$}; \coordinate [label=225:$b$] (b) at (1,1); \coordinate [label=45:$c$] (c) at (2,2); % draw rectangle, circle and line \draw[thick] (b) rectangle (c); \draw[thick] (0,0) circle (2); % label a, b and c \path[thick,<->] (0,0) edge node[below left] {$a_r$} (-1.414,1.414); \node[fill,circle,inner sep=1.5pt] at (b) {}; \node[fill,circle,inner sep=1.5pt] at (c) {}; % hatch overlapping area \begin{scope} \clip (0,0) circle (2); \fill[pattern=north east lines] (b) rectangle (c); \end{scope} \end{tikzpicture} \caption{Voorbeeldvisualisatie toepassing} \label{fig:context} \end{figure} Om de formules verder te vereenvoudigen worden de volgende eisen aan de invoerwaarden gesteld: \begin{equation}\label{eq:constrain:x} -a_r \leq b_x \leq c_x \leq a_r \end{equation} \begin{equation}\label{eq:constrain:y} -a_r \leq b_y \leq c_y \leq a_r \end{equation} \section{Aanpak} Mijn initi\"ele aanpak voor dit probleem was de integraal berekenen op het interval $[b_x, c_x]$ van een kromme die een halfrond begrensde tussen $[b_y,c_y]$. Deze aanpak werkte in de Desmos grafische rekenmachine \autocite{circrect1}, maar was niet implementeerbaar in Python. Omdat de berekening van $o$ toegepast wordt in de context van een computerprogramma, is het van belang dat de formule die deze waarde berekent constant is. Dit betekent dat de (halfrond) functie die geprimitiveerd wordt niet de min, max of abs functies kan gebruiken. \begin{figure} \centering \begin{tikzpicture}[scale=1.25] % draw area \clip(-0.25,-0.5) rectangle (3.5,3.5); % axes \draw[->] (-3,0) -- (3,0) node[right]{$x$}; % labeled points % \node(-0.707,0.707) {$a_r$}; \coordinate (b) at (0.5,0.5); \coordinate (c) at (2.5,1.5); % draw rectangle, circle and line \draw[thick] (b) rectangle (c); \begin{scope} \clip (-3,0) rectangle (3,3); \draw[thick] (0,0) circle (2); \end{scope} % hatch overlapping area \begin{scope} \clip (0,0) circle (2); \fill[pattern=north east lines] (0.5,5) rectangle (c); \fill (b) rectangle (c); \fill[pattern=crosshatch dots] (b) rectangle (2.5,0); \end{scope} % labels \node[anchor=east] at (0.5,1.75) {1}; \node[anchor=east] at (0.5,1.00) {2}; \node[anchor=east] at (0.5,0.25) {3}; \end{tikzpicture} \caption{Markering ongewenste gebieden} (alleen het oppervlak van gebied 2 is gewenst) \label{fig:unwanted-area} \end{figure} De aanpak is als volgt: \begin{enumerate} \item\label{step:semicircfn} Defini\"eer de functie $f$ als alleen het bovenste halfrond van cirkel $a$. \item Beschouw alleen het domein $[b_x, c_x]$. Als de integraal van $f$ genomen zou worden op dit interval, zou de uitkomst niet alleen het oppervlak van de overlap met rechthoek $bc$ zijn, maar het oppervlak van de bovenste rand van de cirkel tot de $x$-aslijn. Dit is ongewenst. \item\label{step:regdelbelow} De regio tussen $[0, b_y]$ (regio 3 in \cref{fig:unwanted-area}) kan worden verwijderd door een verticale translatie van $-b_y$ toe te passen op $f$ v\'o\'or de integraal wordt berekend. Dit zorgt voor problemen zodra punt $(b_x,b_y)$ of $(c_x,b_y)$ buiten cirkel $a$ valt. \item\label{step:regdelabove} De regio tussen $[c_y, a_r]$ (regio 1 in \cref{fig:unwanted-area}) kan worden verwijderd door deze te berekenen en af te trekken van de resulterende regio uit stap \ref{step:regdelbelow}. Deze regio kan worden berekend door een tweede integraal te berekenen, maar op $f$ met een translatie van $-c_y$. Dit zorgt weer voor problemen, maar bij de punten $(b_x,c_y)$ en $(c_x,c_y)$. \item\label{step:limitintdomain} De tot nu toe genoemde problemen kunnen worden opgelosd door de intervallen van de integralen te begrenzen tot het punt waar de getransleerde functies de $x$-as snijden. \end{enumerate} Deze stappen worden in detail beschreven in \cref{sec:calculation}. \section{Berekening} \label{sec:calculation} Stap \ref{step:semicircfn} is beschreven in \cref{eq:fn:f}. Om later voor stap \ref{step:limitintdomain} het domein van de integraal te begrenzen is ook de inverse van functie $f$ nodig. Omdat de functie $f$ een cirkel beschrijft, is de inverse functie gelijk aan functie $f$. \begin{equation}\label{eq:fn:f} f\left(x\right) = \sqrt{a_r^2-x^2} \end{equation} Stappen \ref{step:regdelbelow} en \ref{step:regdelabove} zijn beschreven in \cref{eq:fn:fb,eq:fn:fc}. \begin{align} \label{eq:fn:fb} f_b\left(x\right) &= f\left(x\right)-b_y\\ \label{eq:fn:fc} f_c\left(x\right) &= f\left(x\right)-c_y \end{align} Stap \ref{step:limitintdomain} is beschreven in \cref{eq:var:xb1,eq:var:xb2,eq:var:xc1,eq:var:xc2}. \begin{align} \label{eq:fn:clamp} \clamp\left(a,b,x\right) &= \max\left(a, \min\left(b, c\right)\right)\\ \label{eq:var:xb1} x_{b_1} &= \clamp\left(b_x,c_x,-f\left(b_y\right)\right)\\ \label{eq:var:xb2} x_{b_2} &= \clamp\left(b_x,c_x, f\left(b_y\right)\right)\\ \label{eq:var:xc1} x_{c_1} &= \clamp\left(b_x,c_x,-f\left(c_y\right)\right)\\ \label{eq:var:xc2} x_{c_2} &= \clamp\left(b_x,c_x, f\left(c_y\right)\right) \end{align} Nu kunnen de integralen berekend worden volgens \cref{eq:var:ob,eq:var:oc,eq:var:o}. \begin{align} \label{eq:var:ob} o_b &= \int_{x_{b_1}}^{x_{b_2}}f_b\left(x\right)dx\\ \label{eq:var:oc} o_c &= \int_{x_{c_1}}^{x_{c_2}}f_c\left(x\right)dx\\ \label{eq:var:o} o &= o_b - o_c \end{align} \section{Uitbereiding} Om \cref{eq:var:o} als een constante formule te defini\"eren moet functie $f$ geprimitiveerd worden. TODO: definieer functie $F$ als de primitieve van functie $f$ TODO: definieer functie $h$ (uitbereiding $o$ als functie) De complete oplossing bestaat uit de functie $h$ \'e\'en keer normaal berekenen, en nog een keer met de rechthoek $bc$ gespiegeld om de $x$-as (vermenigvuldig $b_y$ en $c_y$ met $-1$). De som van deze twee waarden vormt oppervlak $o$. \begin{equation}\label{eq:fn:k} \begin{aligned}[c] k\left(a,b,c\right) ={} h\,(a, & \left(b_x,\max\left(0,b_y\right)\right),\\ & \left(c_x, \max\left(0,c_y\right)\right) ) + \\ h\,(a, & \left(b_x,\max\left(0,-b_y\right)\right),\\ & \left(c_x, \max\left(0,-c_y\right)\right) ) \end{aligned} \end{equation} \section*{Colofon} Ik heb geen wiskunde gestudeerd, en kan geen bewijs geven dat de methode die beschreven is in dit document foutloos is. \printbibliography \clearpage\pagestyle{empty} \onecolumn\appendix \section{Python implementatie} \label{attach:python-impl} \fontsize{8.5}{12}\selectfont \lstinputlisting{circrect.py} \end{document}